De laatste jaren heeft een nieuwe techniek zijn intrede gedaan in de maxillofaciale beeldvorming, namelijk de cone-beam CT.

Met de klassieke CT-scanners (Computed Tomography) gebruikt men een ééndimensionale detector die verschillende rotaties maakt rond de patient. Hierdoor bekomt men van een voorwerp een aantal opeenvolgende tweedimensionale beelden (vlakke doorsnedes) die dan kunnen worden samengevoegd om tot een driedimensionale visualisatie te komen (volume CT).

Echte volume CT-scanning is pas mogelijk met de Cone-Beam (CBCT), waar de stralenbron kegelvormig is en een tweedimensionale detector wordt gebruikt die één rotatie maakt zodat een ‘volume’ aan gegevens wordt bekomen. Via reconstructietechnieken creëert men dan een driedimensionaal volume dat gelijk is aan de vele aanliggende beelden die met een klassieke CT worden bekomen. Het bekomen volume kan vanuit elke invalshoek worden bekeken, doch er kunnen bovendien doorheen het volume doorsnedes worden gemaakt, dewelke op ware grootte kunnen worden gevisualiseerd zodat men als het ware doorheen het model beweegt.

De Cone Beam CT Scan laat toe om volwaardige driedimensionale beelden te maken van hoofd en hals met een spectaculair lagere stralingsdosis in vergelijking met de conventionele CT Scan. De stralingsdosis is dezelfde als die van een klassieke ‘face en profiel’ röntgenfoto van de sinus (twee opnames), maar de bekomen informatie via CBCT is vele malen superieur. Door de lage stralingsdosis worden repetitieve CT-onderzoeken ethisch aanvaardbaar.

Een ander voordeel van CBCT is dat de patiënt in zittende houding kan worden onderzocht. Hierdoor worden de weke delen van het aangezicht en de hals niet langer vervormd door de liggende houding, zoals bij een klassieke CT het geval is. Ook niveaubeelden in de sinussen (NKO, pneumologie) kunnen door de zittende houding beter worden herkend. CBCT met onderzoek in de zittende houding is ook een absolute doorbraak in de driedimensionale (3D) planning van gecombineerde profielcorrectie ingrepen (osteotomieën) en bij de voorbereidende studie van implantaat-gevallen (mond-, kaak- en aangezichtsheelkunde).

Bovendien worden de beelden sneller gerealiseerd gezien slechts één rotatie van stralenbron en detector rond het hoofd van de patiënt nodig is. De onderzoeksduur kan beperkt worden tot ongeveer 30 seconden.

Tenslotte is het toestel compacter en is de aankoopprijs beduidend lager.

Nadelen die verbonden zijn aan het gebruik van deze techniek zijn het verhoogde aantal artefacten en de hogere ruis.

De toepassingen blijven vandaag vooral beperkt tot het onderzoek van botstructuren zoals de aangezichtsschedel, sinussen, onderkaak en bovenkaak en kaakkopjes. De Cone Beam CT Scan is onder meer geïndiceerd bij:

• pre-chirurgische implantaatplanning : nagaan van de beschikbare hoeveelheid kaakbot ter hoogte van de te implanteren zone en evaluatie van de toestand van vroeger geplaatste implantaten
• pre-chirurgische planning van kaakosteotomieën
• vervaardigen van driedimensionle modellen van de aangezichtsbeenderen
• onderzoek van de beenderige componenten van de kaakgewrichten
• evaluatie van geïmpacteerde gebitselementen en hun relatie ten opzichte van omliggende structuren
• onderzoek van infectieuse botaantasting
• visualisatie van de sinus maxillaris en evaluatie van een ingestelde sinusitis-behandeling
• nagaan van de vrije ademruimte (slaap-apnoe)
• planning van esthetische aangezichtscorrecties pre-orthodontische evaluatie en cephalometrische analyse